Eğer araba giderken uyuya kalırsan daha sonra uyandığında arabanın süratinde ani bi değişiklik olmadığı sürece vücudun hızlı hareket ettiğini hissedemez ancak araba örneğinde lastik sesinden dolayı bir şekilde hareket ettiğimiz anlıyoruz. Sesten ve görüntüden uzak olursak arabanın da hareket ettiğini içindeyken fark edemeyiz.
Atmosfer basıncından dolayı ayrıca yerçekimi de var
@WhiteNight güzel örnek vermiş kendini hareket eden bir arabanın içindeymiş gibi düşün dünya ile birlikte hareket ederiz aksi olsa yaşam mümkün olmazdı. mesele yer çekimi değil
aslında tam açıklaması eylemsizlik kanunu internetten okuyup daha iyi anlayabilirsin diyecektim üşenmeyip özetini atayım :)
Tam şu anda saniyede 465 metre (saatte 1674 km) hızda seyahat ediyorsunuz.
Gezegenimiz, atmosferi ve üzerindeki her şey devamlı dönüyor. Ekvatordaki dönüş hızı saatte yaklaşık 1675 kilometre, yani tam şu anda, saniyede 465 metre gibi bir hızda seyahat ediyorsunuz, fakat eğer kutuplardan birine yakınsanız bu hız biraz daha düşüyor.
O halde bunu neden hiçbirimiz hissetmiyoruz? Cevap, Dünya’nın hareketinin yapısında yatıyor.
Sarsıntısız bir şekilde sabit hızda ve rakımda seyahat eden bir uçakta olduğunuzu düşünün. Emniyet kemerinizin tokasını çözdünüz ve koridorda yürüyorsunuz; uçağın hareketini hissedemezsiniz. Sebebi basit; çünkü siz, uçak ve içindeki diğer herşey, aynı hızda seyahat ediyorsunuz. Bu sebeple, uçağın hareketini algılamak için, dışarıdaki bulutlara bakmanız gerekir.
Aynısı Dünya’nın dönüşü için de geçerlidir. Gezegenimiz kendi etrafında bir tam dönüşünü 23 saat 56 dakikada tamamlar, ve neredeyse tamamen sabit bir oranda aralıksız şekilde döner. Bu hareketi hissetmenin bir yolu yüzünüzde rüzgarı hissetmektir, fakat Dünya’nın atmosferinin de bizimle aynı hızda seyahat ettiğini unutmamak gerekiyor.
Eğer Dünya hızını değiştirecek olsaydı bunu kesinlikle hissederdik. Çok hoş olmayacak bu durum, gezegen ölçeğinde aniden frene basmak gibi olurdu (buna karşın atmosfer saniyede 465 metre hızla dönmeye devam eder ve gezegenin yüzeyini süpürürdü). Yani; tıpkı bir uçağın değişmez hareketini hissedemediğimiz gibi, devasa uzay yolculuğumuz da neredeyse tamamen sabit hızla gerçekleştiğinden normal olarak sezilemez.
Peki, Dünya neden bu kadar sabit bir şekilde dönüyor? Çünkü, onu durduran bir şey yok. Güneş Sistemi’nin çöken bir toz bulutundan oluştuğu ve ortasında maddenin yoğunlaştığı, dışa doğru genişleyen düz bir diske dönüştüğü zaman; sistem içerisindeki her şey bu dönüşe sahipti. Güneş ve etrafımızdaki tüm gezegenler, onların uyduları ve sistemimize dağılmış her şey, eylemsizlik yüzünden milyarlarca yıl sonra bile dönüyorlar.
Buna müdahale etmek için, dıştan gelen dengesiz bir gücün uygulanması gerekir. Basitçe, bütün bu arbade içerisindeki nesnelerin bazı diğer nesneler ile çarpışması ve bu yolla ortak dönüşün düzensizliğe çevrilmesi gerekir.
Şimdilik, daha önce söylediğimiz gibi, gezegenimizin dönüşü neredeyse değişmez bir hızda gerçekleşiyor. Eğer kesin konuşacak olursak, Ay’ın yerçekiminin biraz sürüklemesi yüzünden Dünya çok hafif şekilde yavaşlıyor. Gezegenimizin gelgit dalgalarını çekiyor ve gelgit sürtünmesine neden olarak Ay’ın yörüngesine enerji bırakıyor.
Bunun sonucu olarak, bazen saatlerimize fazladan bir saniye eklememiz gerekiyor çünkü Dünya’nın dönüşü her gün saniyenin binde ikisi kadar yavaşlıyor. Yine de, hızdaki bu değişimin son derece küçük olmasından dolayı, Dünya hâlâ sabit bir hızda dönüyormuş gibi hissediyoruz. Diğer bir deyişle, hiç olmuyormuş gibi hissediyoruz.
Kaynak: Science Alert, ”Here’s why we don’t feel Earth’s rotation, according to science’‘ Retrieved From http://www.sciencealert.com/here-s-why-we-don-t-feel-earth-s-rotation-according-to-science
çeviri : ozan zaloğlu, süleyman demirel üniversitesi, çevirmen
Eylemsizlik maddelerin o andaki hareket durumunu korumak demektir. Duran bir madde hareket etmek, hareket eden bir madde durmak istemez.
Mesela hızla giden bir arabanın içindeki bir insan araba yavaşladığı anda kendisine ileri doğru bir kuvvet etki etmiş gibi hisseder. Kaza durumunda arabadan fırlama olayları içerideki cismin hareketini sürdürmek istemesinden kaynaklanır. Duran arabadaki bir kişi araba hızlanmaya başlayınca kendine ters yönde bir kuvvet etki etmiş gibi hisseder. Bu kişinin durmaya devam etmek istemesindendir. Araba ileri gidince kişi geride kalır. Eylemsizlik kuvveti diye bir kuvvet yoktur fakat varmış gibi düşünülür. Eylemsizlik cisimler üzerinde her zaman vardır. Fakat eylemsizlik kuvveti ivmeli sistemlerde görülür.
Aradığın bilgi, eğlence ve arkadaşlar burada.