+1

Şeyh sait isyanı(13 şubat 1925): Nakşibendi kürt lider şeyh sait liderliğin de diyarbakır"da çıkan isyandır.
Laik devlet anlayışını ve rejimi yıkmayı amaçlayan ilk isyandır.
Cumhuriyeti yıkmak, saltanat ve halifeliği geri getirmek , bağımsız bir " kürt devleti" kurmak başlıca hedefleridir.
İngiltere ortadoğu"daki petroller ve musul konusun uda fethi okyar hükümeti istifa etmiş yerine 3 mart 1925 yılın da ismet paşa hükümeti kurulmuştur.
TMBB isyanı bastırmak ve rejimi korumak için bazı önlemler almıştır.
Alınan başlıca önlemler
İsyan bölgesin de sıkıyönetim ve seferberlik ilan edilmiştir.
4 mart 1925 tarihin de takrir-i sükün ( huzuru koruma) kanunu çıkarılmıştır.,
ilk maddesin de amacı esasları gericiliği, ayaklanmaya ve memleketin sosyal düzenini ve huzur ve sükünunu ve güvenliğini ve asayişini bozmaya neden olacak bütün kuruluşlar , kışkırtmalar , girişimler ve yayınları hükümet , cumhurbaşkanının onayı ile doğrudan doğruya ve idare olarak yasaklanmaya yetkilidir. Bu gibi eylemcileri , istiklal mahkemesine verebilir. "şeklinde belirtmiştir.
Bir anlam da sıkıyönetim yasası olan bu kanun, hükümete rejimi korumak adına, asayiş ve güvenliği sağlama, parti ve dernek kapatma , basına sansür uygulama kişi hak ve özgürlüklerini kısıtlama gibi çok geniş yetkiler vermiştir.. Bu kanun 1929 yılın da kaldırılmıştır.
Biri Ankara"da diğeri de isyan bölgesin de (diyarbakır ) olmak üzere iki istiklal mahkemesi kurulmuştur.
Terakkiperver cumhuriyet fırkası 5 haziran 1925 tarihin de kapatılmıştır.
Türkiye isyan nedeniyle musul"u kaybetmiştir. (1926 Ankara antlaşması ).
Seyh sait isyanı ile çok partili hayat ile kez kesintiye uğramıştır. Aynı zaman da bu isyan, demokrasiye geçiş için ortamın henüz hazır olmadığını açıkça göstermiştir.

1 0
0 yorum - paylaş -

Özel bir cevabı görüntülemektesiniz, tüm cevapları görüntüleyin.

Arkadaşların Ahmetesor'da senden habersiz para kazanıyor olabilir.

para kazan