0

İngiltere ile yaşanan sorunlar
Musul (ırak sınırı ) sorunu:
Bu sorun Türkiye ile İngiltere arasında yaşanan ve Lozan anlaşması"nda çözümlenmeyen tek sorundu.
Bu meselenin iki devlet arasında çözülmesi 9 ay sonraya bırakılmıştı.
İngiliz ve Türk heyetleri 1924 yılın da istanbul ilin de toplanan Haliç konfarası"nda (Türk heyetinin başkanı Fethi okyar) konu ile ilgili görüşmelere başlamış, ancak İngiltere"nin "Hakkari vilayeti"nin Irak sınırları içinde olduğunu ileri sürmesi üzerine konferanstan herhangi bir sonuç çıkmamıştır.
Haliç konferansı"nın sonuçsuz kalması üzerine , sorun Milletler cemiyeti"ne taşınmıştır. Milletler cemiyeti"ne bağlı La haye adalet divanı"ndaki görüşmeler devam ederken , Milletler cemiyeti"nin bölgeye gönderdiği bir komisyon "ırak sınırı" ile ilgili tespitini yapmış ve hazırladığı Brüksel hattı raporu"nda "Musul"un ırak sınırları içinde olduğunu belirtmiştir.
Bu süreçte İngiltere, Musul konusunda karlı çıkabilmek ve Türkiye"nin olası askeri harekatını engelleyebilmek için 1924 yılında Hakkari ilin de çıkan Nasturi isyanı ile 1925 yılın da Diyarbakır ilin de başlayan Şeyh Sait ayaklanması"nı desteklemiştir.
Şeyh Sait ayaklanması, nasturi isyanı ve içteki yeni yapılanma Türkiye"nin hareket alanını sınırlıyınca Misak-ı milli"den taviz sayılabilecek bir adım atılmış ve Türkiye İngiltere ve ırak hükümeti ardasında, 5 Haziran 1926 tarihin de Ankara antlaşması imzalanmıştır.
1926 yılında yapılmış olan Ankara antlaşması"na göre
Türkiye -ırak sınırı 23 Ekim 1924 yılı tarihli brüksel hattı"na göre belirlenecektir.
Musul ve kerkük Irak"a verilecek, Hakkari ise türkiye"de kalacaktır.
Irak, petrol gelirlerinin %10"nu 25 yıl süre ile Türkiye"ye verecektir. (Türkiye 1929 Dünya Ekonomik buhranı nedeniyle bu hissesini 500.000 sterline terk etmiştir.
1926 Ankara antlaşması ile Türkiye-Irak sınırı, Musul misak-ı milli sınırları dışında kalacak şekilde son şeklini almıştır. Irak sınırı, Atatürk dönemi"nde (1919-1938) gelişimini olumsuz etkilemiştir.
Dış politikada yalnız kalan Türkiye Sovyet Rusya ile yakınlaşmış ve 17 aralık 1925 yılında Türk -sovyet tarafsızlık ve saldırmazlık anlaşması imzalanmıştır.

0 0
0 yorum - paylaş -

Özel bir cevabı görüntülemektesiniz, tüm cevapları görüntüleyin.

Arkadaşların Ahmetesor'da senden habersiz para kazanıyor olabilir.

para kazan