Allah var mı?

vardır. şöyle ki;

var olan her şey ikiye ayrılır. birincisi, özü(zât) itibariyle varlığı zorunlu olmayandır; buna mümkün varlık(mümkinü'l-vücud) adı verilir; ikincisi, özü itibariyle varlığı zorunlu olandır ki buna da zorunlu varlık (vâcibü'l-vücùd) denir.

mümkin varlığı bir an için yok saydığımızda, bu durum bir imkansızlığa(muhal) yol açmaz. dolayısıyla onun varlığı bir sebebe dayanmaktadır.

zorunlu varlığa gelince, onun zorunluluğunu başkasına nisbetle ortaya çıkan bir zorunluluksa bu, böyle bir varlığın kendi özü itibariyle mümkin, başkası itibariyle zorunlu olduğu anlamına gelmektedir. bu mümkün oluş ya öteden beri süregelen ya da zaman zaman ortaya çıkan bir şeydir. oysa mümkin varlıkların sebeplilik zincirinde sonsuza dek sürüp gitmeleri imkansız olduğu gibi, devir şeklinde de sonsuza kadar sürüp gitmeleri imkansızdır.

öyleyse mümkin varlıkların eninde sonunda bir zorunlu varlıkta(vacibul vücud) son bulmaları gerekir ki, işte bu, ilk varlık'tır. (tanrı/allah