Namık Kemal'in yazdığı tarihi romandır. Sokullu Mehmet Paşa döneminde geçer. Tutkulu bir aşk duygusal bir tarzda işlenmiştir. Romandaki olaylar, İstanbul, İran ve Azerbaycan'da geçer.
Türk edebiyatındaki ilk tarihi romanın yazarı Namık Kemal dir. Konusunu 16. yüzyıldaki Osmanlı İran savaşları ndan alan ve 1881'de yazılan eserde İslam Birliği düşüncesi ele alınır. Romandaki kişiler Cezmi, Giray, Şehriyar, Perihan Abbas ve Hamza Mirzadır. Hem Şair hem savaşçı olan ve Osmanlı Sarayı'nda da bulunan Cezmi 2. Selim zamanında Türk İran seferlerine katılır. Savaşta Iran a eseri düşen Kırım hanları Gazi ve Adil Giray a yardım gitmesi ve orada başından geçen olaylar romanın olay örgüsünü oluşturur.
Cezmi namık Kemal'in yazmış olduğu bir eserdir. Türk edebiyatında ilk tarihi roman özelliğini taşımaktadır. Kitap iki cilt olarak bilinmektedir ama ikinci cildi yazılmamıştir. II. Selim döneminde İran'la yapılan savaşta yer alan vatansever Cezmi 'nin başından geçen olayları anlatmaktadır.
Cezmi ortalama puanı 4.7
1 çok kötü, 2 kötü, 3 orta, 4 iyi, 5 çok iyi.